این کلمه را کجا شنیده‌ایم؟ چه وقت‌هایی از آن استفاده می‌کنیم؟ وقتی بیمار می‌شویم؟ وقتی صدمه‌ای می‌بینیم؟ یا هرروز؟ باید بیمار شویم و در سلامتی‌مان خللی ایجاد شود تا به خودمراقبتی فکر کنیم یا نه؟ بعد از این چندثانیه از خودمان بپرسیم: من چقدر از خودم مراقبت می‌کنم؟
«خودمراقبتی»؛ چند ثانیه به این واژه فکر کنیم و ببینیم چه چیزهایی به ذهنمان می‌آید؟ این کلمه را کجا شنیده‌ایم؟ چه وقت‌هایی از آن استفاده می‌کنیم؟ وقتی بیمار می‌شویم؟ وقتی صدمه‌ای می‌بینیم؟ یا هرروز؟ باید بیمار شویم و در سلامتی‌مان خللی ایجاد شود تا به خودمراقبتی فکر کنیم یا نه؟
بعد از این چندثانیه از خودمان بپرسیم: من چقدر از خودم مراقبت می‌کنم؟
خودمراقبتی مفهوم ساده‌ای است که زندگی ما را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد. هر روز بدون آنکه بدانیم در موردش صحبت می‌کنیم. هر روز برای بهتر شدن حالمان تلاش می‌کنیم. سعی می‌کنیم مدیریت استرس بالاتری داشته باشیم و مفیدتر باشیم. سعی می‌کنیم ارتباطاتمان را بهتر کنیم: همه اینها را در خودمراقبتی پیدا می‌کنیم.
قبل‌ترها وقتی صحبت از سلامت می‌شد، همین که بیماری خاصی نداشتی کافی بود تا سالم نامیده شوی. اما امروز سلامتی یک ذهن سالم هم می‌خواهد که در یک بدن سالم زندگی می‌کند. حالا دقیق‌تر شویم. دقیقا خود مراقبتی چیست و چه ابعادی از زندگی ما را درگیر می‌کند؟
مراقبت از خود یعنی چه؟
مراقبت از خود فقط به ابعاد جسمی ما منحصر نمی‌شود. وقتی می‌گوییم خودمراقبتی، خیلی از ما به دکتر رفتن و چکاپ‌های مداوم فکر می‌کنیم و برخی از ما به سلامت روح و برخی از ما به توجه به نیازهای جسمی و روحی. اما خودمراقبتی کمی بیشتر از این حرف‌ها زندگی ما را دربر دارد و به عنوان‌های احساسی، معنوی، جسمی و اجتماعی تقسیم می‌شود. وقتی از خودمراقبتی می‌گوییم، کتاب خواندن هم مطرح می‌شود. کارهایی که حال روحمان را بهتر کند، مثل شنا کردن و آواز خواندن هم مطرح می‌شود.
چرا خودمراقبتی اهمیت دارد؟
بهره‌وری شما افزایش پیدا می‌کند
بهتر کارهایمان را انجام می‌دهیم و در محیط کار و خانه مفیدتر هستیم. همان زمان را صرف می‌کنیم اما می‌توانیم متمرکزتر باشیم و به کارهای مورد علاقه خودمان برسیم. پس وقتی یاد می‌گیریم به چیزهایی «نه» بگوییم و به کارهایی که اهمیت بیشتری برای زندگی شما دارد بپردازیم، زندگی خود را متمرکز روی اهدافتان کرده‌ایم و بهره‌وری بیشتری را تجربه کرده‌ایم. با راهکارهای خودمراقبتی و تمرین آن‌ها، بهره‌وری روزمره ما را افزایش خواهد داد.
در برابر بیماری مقاوم می‌شوید
سیستم ایمنی بدن ما وقتی از خودمان مراقب می‌کنیم بالاتر می‌رود و کم‌تر هم مریض می‌شویم. بدن ما کم‌تر در برابر سرماخوردگی مقاومت می‌کند و احساس قدرت بیشتری داریم. شواهد نشان می‌دهد فعالیت‌های خودمراقبتی، سیستم عصبی پاراسمپاتیک شما (PNS) را به فعال می‌کند و این یعنی بدن ما در حالت آرامش و رشد پیش می‌رود و سیستم ایمنی بدن ما بالاتر می‌رود. استرس کم‌تر و سیستم ایمنی بالاتر می‌تواند شما را حتی در برابر سرماخوردگی، آنفولانزا و انواع بیماری‌ها کمک کند و احساس قدرت جسمی بیشتری به شما ببخشد. علاوه بر این باعث تقویت احساس مثبت به خود می‌شود که به طور ناخودآگاه پیام مثبت را به شما می‌دهد که کفتگوی منفی و صدای درونی انتقادی شما را کم می‌کند.
در این زمینه بخوانید:
مشکلات روان شما کاهش می‌یابد؛ حتی تا مرز تغییر حرفه شخصی
ممکن است آنقدر خودتان را بشناسید که کم‌کن کار خودتان را تغییر دهید و آنچه بیشتر با شما هماهنگی دارد را انتخاب کنید. تمرین مراقبت از خود مستلزم این است که در مورد کاری که واقعاً آن را دوست دارید فکر کنید. تمرین اینکه چه چیزی را دوست دارید، باعث می‌شود که احساس شور و هیجان داشته باشید و خودتان را بهتر درک کنید. حتی ممکن است حرفه خودتان را تغییر دهید و سرگرمی‌های جدیدی برای خودتان پیدا کنید. همانطور که در بالا اشاره شد ، مزایای مراقبت از خود بسیار زیاد است. بدیهی‌ترین مزیت آن مربوط به سطح خلق‌وخو و انرژی و مسلط شدن بر مشکلات سلامت روان است.
نمونه‌هایی از خودمراقبتی ساده اما موثر
مراقبت از خود را به فعالیت‌هایی می‌گوییم که با هدف تقویت انرژی، بازیابی سلامت و کاهش استرس انجام می‌دهیم و روش‌های زیادی هم دارد. مراقبت از خود در برخی موارد در همه انسان‌ها مشترک است و در برخی موارد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. شاید برای شما عجیب باشد اما همین که در مواقعی که فشار بر ما زیاد می‌شود درخواست کمک کنیم، در حال خودمراقبتی مفیدی هستیم که ذهن و جسم ما را سالم نگه می‌دارد. ما می‌توانیم تا ابد با یک بیماری به تنهایی دست و پنجه نرم کنیم یا اینکه کمک بخواهیم و نوعی از خودمراقبتی را برای خودمان در نظر بگیریم. ورزش روزمره یکی از نمونه‌های ساده و مهم خودمراقبتی است. ورزش‌های حرفه‌ای به کنار، همان نیم ساعت پیاده‌روی ساده، یک خودمراقبتی ویژه است که می‌توانیم انجام دهیم. صرف وقت برای مراقبت از خود همیشه آسان نیست اما انجام کارهای کوچکی که در هر روز، هر هفته یا هرماه انجام دهیم یک شروع خوب است.
ایرنا زندگی در هفته سلامت در روزهای آینده بیشتر به مصادیقی از خودمراقبتی و جادوی آن خواهد پرداخت.